Eski İstanbul Fotoğrafları aslında Facebook'u kullanmam için ana sebeplerden birisi. Üzerinde konuşmak, tartışmak, tespit için araştırmalar yapmak çok keyifli oluyor.
Şimdiye kadar ve halen lokal olarak arşiv yapmamakla birlikte özellikle İstanbulium sayfalarında lazım olacak eski fotoğraflar için yine internet üzerinde fotoğrafları semtler bazında tutuyordum. Ancak sağlıklı bir arşiv olmuyordu ve düzenli güncelleme yapamıyordum.
Ancak Facebook olsun, diğer sosyal medya ortamları olsun; sağlıklı bir arşivi oluşturacak müsait bir yapı sunmuyorlar. Facebook, gruplarda yapılan aramalarda arama sonucunu genelde dönmüyor. Bu nedenle daha önce gördüğünüz, bildiğiniz bir fotoğraf lazım olduğunda ulaşamıyorsunuz.
Bir diğer ve mühim sorun ise bu ortamlarda paylaşılan fotoğraflara dair genel bilgilerin eksik olmasıydı. Eğer takipçiler ilgili ise yorum kısmında tamamlıyorlar. Tamamlansa bile klasifiye edilmiş bir şekilde bunlara ulaşma şansınız yine olmuyor.
Bu ve buna benzer sorunlar, kendi yaşadığım sıkıntılar, en azından kendi ve yakın çevremin ihtiyaçlarına çare olabilecek bir çözüm geliştirmek istedim. Ücretsiz bir yapı ve eldekileri kolayca ve seri bir şekilde aktaracağım bir düzen olmalıydı. Ayrıca sosyal medya ortamı olması ekstra bir katma değer yaratırdı. Bunun için üzerinde fazlaca düşünmeden TUMBLR ortamında karar kıldım. İdeal değil ama mevcutlar içinden işime en çok geleni idi.
Daha önce FLIPBOARD üzerinde eski fotoğrafları bir dergide toparlamıştım. Bunun için Facebook'taki temel grubumuz olarak OLDIST'i kullanmıştım. Yine aynısını yaparak ilk iş olarak OLDIST'ten fotoğrafları indirip yüklemeye başladım. Sonrasında üyesi olduğum diğer gruplardan uygun gördüğüm fotoğrafları aktardım. Özellikle hem çözünürlük sorunları, hem de eksik bilgilerle (fotoğrafçı adı bile yazılmıyor) paylaşılmasından ötürü direkt birincil kaynaklara da yöneldim. Hem büyük boyutlu, hem de detayların daha net görüldüğü fotoğraflara ulaştım ve onları da yükledim, yüklemeye devam ediyorum. Henüz o aşamaya gelmedim ama bundan sonra karşıma çıkan her eski İstanbul fotoğrafını yükleyeceğim. Zaman içinde anahtar kelimelerin düzeni üzerinde de çalışmak istiyorum. Şu aşamada sadece temel anahtar kelimeleri vermekle yetiniyorum.
Fotoğrafların çift olmamasına özen gösteriyorum. Eğer daha iyi kalitede bir örneğine rastlarsam eskisinin üzerine yüklüyorum. Yine de arada kaçanlar olabilir.
Özellikle 19. yüzyıl fotoğraflarında farklı kaynak kitaplardan tarama usülü ile elde edilen fotoğrafların her bir kopyasını tutmaya dikkat ediyorum. Aynı fotoğraf olsa bile, renk farklılıkları bulunmaktadır.
Şimdilik 3,000+ fotoğraf ulaşılabilir durumdadır, yakın dönemde 5 bin fotoğrafı bulacaktır. Hedef ise uzun vadede en az 10 bin fotoğraflık bir arşiv oluşturmak olacak.
Bu işlemler halen devam ediyor. Birkaç fotoğraf için sahibinden önce izin alıp ondan sonra yükledim. Ancak eski fotoğraflar için böyle bir izin sürecini geçirmedim. Yüklenenler içinde telif sorunu olduğuna dair bir bilgi gelirse, çekinmeden kaldırırım.
Her fotoğrafa, kesin bilgilerine ulaşmışsam muhakkak bilgilerini yazıyorum. O an olmazsa bile daha sonra bilgilere ulaşınca EDIT edip iliştiriyorum. Bilgi kesin olmadıkça eklemiyorum. Eğer hatalı, yanlış olduğunu düşündüğünüz varsa düzeltme için katkınızı esirgemeyiniz.
Her fotoğrafa muhakkak ETİKETLER ekliyorum. Bu etiketler çoklukla ve fotoğrafın özelliğine göre şunlardan oluşuyor:
- Fotoğrafçı adı
- Semt adı
- Fotoğrafın çekim yılı
- Fotoğrafın çekildiği nokta (Galata Kulesinden gibi)
- Fotoğraftaki mühim eserler (Sultan Ahmet Camii gibi)
- Fotoğraftaki eser tipleri (Yalı gibi)
Etiketlerde tamamen Türkçe karakterler kullanılmaktadır.
Her bir başlıkta 1 fotoğraf olmakla birlikte zaman zaman bir konu çevresinde olan başlıklarda 10 fotoğrafa kadar başlık açılmaktadır.
Etiketleri Nasıl Kullanacağız?
Her başlığa girildiğinde fotoğrafın sağ bölümünde etiketler görünmektedir. Burada etiketler üzerine tıklamak suretiyle aynı etikete sahip tüm fotoğraflar listelenir. Bu arada adres satırına bakarsanız aşağıda gibi bir adresi göreceksiniz.
http://eski.istanbulium.net/tagged/tepebaşı” Bu örnekte olduğu gibi "tagged/" ifadesinden sonra anahtar kelime yerleştirebilirsiniz. Birden fazla kelimeden oluşan anahtar kelimelerde araya "-" işareti koymalısınız. "http://eski.istanbulium.net/tagged/sultan-ahmet-camii" gibi.
Ayrıca sayfanın sol alt köşesinde yer alan ARAMA bölümünden de sonuç getirebilmektesiniz.
Ayrıca bu sayfanın en üstünde yer alan Google Özel Arama ile tüm İstanbulium sitelerinden sonuç gelmektedir.
Tüm bunları yapmamdaki tek temel amaç aranıldığında daha kolayca bulunabilecek bir “Eski İstanbul Fotoğrafları Arşivi” yapmaktır. Bu en fazla kişisel olarak benim ve İstanbul ile alakalı yakın arkadaşlarımın ihtiyacıdır. Bazen bir eserin, bir yerin, bir detayın başka fotoğraflarda nasıl göründüğüne göre hareket etmek zorunda kalıyoruz.
Bu arşiv araştırma yapmak isteyenler ile eski İstanbul fotoğrafı meraklılarının da faydalanabileceği bir kaynak siteye dönüşüyor.
Yakın bir zamanda "Eski İstanbul Fotoğrafları Indeksi"ni de paylaşmayı umuyorum.
Mühim not: Bu arşivde yayınlanan ve yayınlanacak olan fotoğraflar tamamen bilgi maksatlı olup, internet üzerinde paylaşmanızda sakınca olmamakla birlikte yayınlarınızda kullanmak istediğinizde lütfen fotoğrafa özel araştırma yapınız.
