burada istanbul var: Pervititch Haritaları: Tarihi Yarımada Bölümü

Sigorta Haritalarında İstanbul isimli bir kitap Tarih Vakfı Yurt Yayınları tarafından yayınlanmıştı. Piyasada tükenen bu yayındaki haritaların taranmış halini bir arkadaşımız tarafımıza iletince, derli toplu ve düzenlenmiş olarak yayınlama arzum oluştu.

Eski fotoğraflara meraklı kişilerin tespit çalışmalarında bu haritalar sıkça refere edilmekle birlikte pek az kişide derli toplu bulunuyordu. Elbette harita uzmanları ve mimarlar teknik açıdan projelerinde bu haritalarla günümüz haritalarını bir şekilde örtüştürebiliyorlar.

Bu haritalar Jacques Pervititch tarafından Türkiye Sigortacılar Daire-i Merkeziyesi adına 1922-1945 yıllarında hazırlanmıştır.

Geniş zaman dilimine yayılan bu hazırlamanın sonuçlarını haritayı incelediğimizde de görüyoruz. İlk zamanlarda Fransızca latin alfabesine dönüştürülerek yazılan özel isimler ile Fransızca kelimelerle belirtilen isimler zamanla Türkçeye dönüşmüş.

Bu bölümde günümüz Fatih ilçesini kapsayan Tarihi Yarımada üzerindeki paftaları paylaşacağım. Birebir tüm bölgeler yok. Mesela bugünkü Fevzipaşa ve Vatan Caddesi ile Millet Caddesi arasında kalan bölüm hiç yok. Yedikule'den Topkapı'ya kadar olan bölüm de yok. Bununla birlikte bazı rehber planlar içinde belirtilmesine rağmen çizilmeyen birkaç pafta da bulunmaktadır.

Paftaların bir kısmını kuzey-güney doğrultusunda düzelttim. Renklerini hafif açıp, ayrıca fazla olan kısımlarını da kestim.

Sigorta şirketi için, yani ticari maksatlı üretildiği için o ihtiyaçlar dikkate alınarak çizdirilmiştir. O nedenle bazı bölgeler es geçilmiş diye düşünüyorum.

5 (Beş) Genel Rehber ve bunların altında paftalar bulunmaktadır. Albümler halinde ayrıştırdığım paftalara her bölümde belirtilen pafta sayısına tıklayarak ulaşabilirsiniz. Google Fotoğraflar üzerinde tutulan haritalara, web üzerinden hızlıca gözatabileceğiniz gibi, albüme katılarak kendi Google hesabınız altında görmeyi de sağlayabilirsiniz. Elbette bilgisayarınıza indirmeniz de mümkündür.
Genel Rehber 1: Fatih - Edirnekapı - Haliç Arasında Kalan Bölüm

Saraçhane, Edirnekapı, Ayvansaray, Fener, Balat ve aralarda kalan mahalleleri içermektedir. 18 ile 36 arasında kalan numaralardan oluşmuş 19 (On Dokuz) paftadan oluşmaktadır. 1929-1933 yılları arasında değişik dönemlerde çizilmiş olup, fotoğraf açıklamalarında yazmakla birlikte büyüttüğünüz zaman pafta bilgilerinde de detaylar bulunmaktadır.

Bu genel paftada Haliç kıyısı sınır olmakla birlikte Eminönü ve Küçükpazar ile Süleymaniye alt kısımlarına kadar olan arazi dahildir. Yine bugün Hanlar Bölgesi olarak bilinen Mercan detaylı olarak işlenmiştir. 1940 sonları ile 1943 başları arasında hazırlanmış paftalara bakınca bölgenin özellikle Eminönü tarafında ciddi değişiklik olduğunu gösteren eski fotoğrafları anımsıyoruz. Paftalara detaylı baktığınızda nerede, hangi tip esnaf olduğunu da görebiliyorsunuz. 61 ve 79 numaraları arasında 12 (On İki) paftadan oluşmaktadır.

Yine Eminönü ve Mercan bölgesi ile Bahçekapı'dan Divanyolu'na kadar olan Mahmutpaşa bölgesi yer almaktadır. 60 ve 78 numaraları arasında 13 (On Üç) pafta yer almaktadır. 1940 - 1941 yıllarında çizilmiştir.

Vefa, Süleymaniye, Şehzadebaşı, Saraçhane, Vezneciler, Laleli, Aksaray, Langa, Yenikapı, Cerrahpaşa ve Nişanca bölgelerini kapsamaktadır. 37 ve 57 numaraları arasında 18 (On Sekiz) paftadan oluşmaktadır. Bu paftalar 1934 - 1936 yılları arasında çizilmiştir.

Bu bölüm Divanyolu'nun güneyinden Marmara Denizi'ne kadar olan araziyi göstermektedir. Diğer bir deyişle Yenikapı'dan Küçükayasofya'ya kadar olan bölüm ile Divanyolu arasında kalan arazidir. 1 ve 17 numaraları arasında 17 (On Yedi) paftadır. 1922-1923 yıllarında hazırlanmış en eski paftalardır.